“Pan: Bir Heykelden Fazlası yahut Her Şeyden Biraz” (Türk Edebiyatı, 597, Temmuz 2023)

Türk Edebiyatı dergisinin 597. sayısı (Temmuz 2023) çıktı.

Bu sayıda Yunan mitolojisindeki Pan üzerine yazdığım “Pan: Bir Heykelden Fazlası yahut Her Şeyden Biraz” başlıklı kapsamlı bir makalem bulunuyor.

İlgilenen dostlara!

Link

Giriş’ten:

“İBB Miras bu yılın Haziran ayının başında İstanbul, Saraçhane’deki Polieuktos kazısı sırasında 1700 yıllık bir Pan heykelinin üst kısmının bulunduğu haberini duyurdu. Sosyal medyaya yansıyan fotoğraflarda gördüğümüz kadarıyla, heykelin göbek deliğinden yukarısı bulunmuş. Sol kolun büyük bir bölümü eksik ama sağ kol tümüyle günümüze ulaşmış, Pan elinde tuttuğu panflüdü çalarken görülüyor.

Bu haberi ve fotoğrafları görünce, kafaca on sene öncesine gittim. O dönem Francis Bacon’ın (1561-1626) De Sapientia Veterum (Eskilerin Bilgeliği Üzerine) adlı eseri üzerine çalışıyordum. Bacon bu eserinde Yunan mitolojisinden aldığı karakterleri birer kavramla eşitleyerek bu karakterlerle ilgili anlatılan mitolojik öykülerin aslında üzerinde pek durulmayan veya gizli felsefî ve politik anlamlar içerdiğini savunur. Pan, bu eserde incelenen karakterlerden biridir, onu inceleyen bölüm “Pan ya da Doğa” (Pan sive Natura) başlığını taşır. Heykelin bu bölümü bana hatırlatmasının nedeni, eserdeki en uzun bölümün bu olması ve Pan tasviri üzerine yapılan yorumların seneler boyunca unutamayacağım ölçüde ilgi çekici olmasıdır. Bu yazıda heykelin bulunması şerefine Bacon’ın Pan yorumunu mitolojik kaynaklardaki aktarımlar eşliğinde ele alacağım.”