Birtakım filolojik hassasiyetler: Eskiçağ ve günümüze dair kişisel okumalar ::: İstanbul Üniversitesi, Latin Dili ve Edebiyatı bölümü, Dr.
Nulla virtus latet, et latuisse non ipsius est damnum. Veniet qui conditam et saeculi sui malignitate conpressam dies publicet. Paucis natus est, qui populum aetatis suae cogitat. Multa annorum milia, multa populorum supervenient; ad illa respice. Etiam si omnibus tecum viventibus silentium livor indixerit, venient qui sine offensa, sine gratia iudicent. Si quod est pretium virtutis ex fama, nec hoc interit. Ad nos quidem nihil pertinebit posterorum sermo; tamen etiam non sentientes colet ac frequentabit. Nulli non virtus et vivo et mortuo rettulit gratiam, si modo illam bona secutus est fide, si se non exornavit et pinxit, sed idem fuit, sive ex denuntiato videbatur, sive inparatus ac subito. Nihil simulatio proficit. Paucis inponit leviter extrinsecus inducta facies; veritas in omnem partem sui eadem est. Quae decipiunt, nihil habent solidi. Tenue est mendacium; perlucet, si diligenter inspexeris. Vale.
“Hiçbir erdem gözden kaybolmaz, zaten onun gözden kaybolması da bir kayıp değildir. Bir gün gelecek, çağının kötülüğünden ötürü gömülen ve baskılanan erdemi gözler önüne serecek. Sadece çağının insanlarını düşünen biri çok az insan için doğmuştur. Ardından binlerce yıl, binlerce insan gelecek, onları düşün. O rezil sessizlik yaşadığın dönemdeki tüm insanlara egemen olsa da, seni önyargısız bir şekilde, minnet duymadan değerlendiren insanlar gelecek. Erdemin şöhretten edineceği bir ödül payı varsa, o hiç kaybolmaz. Kuşkusuz gelecek kuşakların sözleri bizi etkilemeyecek, yine de gelecek kuşaklar onları hissetmeyen bizlere saygı gösterecek ve kutlayacak. Erdem minnettarlığı ne canlıdan ne ölüden esirger, yeter ki insan sadık bir şekilde onun ardından gitsin, kendini allayıp pullamasın ve makyajla değiştirmesin, aksine adı çağrıldığında da, hazırlıksız ve aniden yakalandığında da hep aynı kalsın. Başka biriymiş gibi davranmak hiçbir şey kazandırmaz. Dışarıdan yüze takılan maske çok az kişiyi kandırır. Hakikat her parçasıyla aynıdır. Bizi kandıran şeylerin sağlam bir tarafı yoktur. Yalan zayıftır, dikkatle bakarsan şeffaftır. Hoşçakal.”
Latinceden çeviren C. Cengiz Çevik
Kaynak: Seneca. Epistles, Volume II: Epistles 66-92. Translated by Richard M. Gummere. Loeb Classical Library 76. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1920: 210.