Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) – Blog
Birtakım filolojik hassasiyetler: Eskiçağ ve günümüze dair kişisel okumalar ::: İstanbul Üniversitesi, Latin Dili ve Edebiyatı bölümü, Dr.
Kronolojik Olarak Türkçede Seneca Bibliyografyası (C. Cengiz Çevik)
Bu Türkçedeki Romalı Stoacı filozof Lucius Annaeus Seneca’nın (İ.Ö. 4-65) eserlerinden yapılmış çevirileri, hakkında yazılmış kitapları, makaleleri ve tezleri içeren kronolojik bir bibliyografya çalışmasıdır. Çevirileri beş ölçüye göre değerlendirdik: Latince aslından (LA), Latince aslından değil (LAd), kaynağı belirsiz (LA?), tam metin (TM) ve tam metin değil (TMd). Kitaplar ve bildirilerle birlikte değerlendirdiğimiz makaleleri hakemli dergide yayınlanıp yayınlanmadığına bakmadan listeledik. Tezlerle ilgili olaraksa sadece Yüksek Lisans ve Doktora tezlerini değil, aynı zamanda daha önceki dönemde yazılmış olan bitirme tezlerini de dahil ettik. Girdi standardı olarak MLA sistemini kullandık.
1. Çeviriler
|
Medeia |
(LA, TM) Çev. Samim Sinanoğlu. Maarif Matbaası, 1945. |
|
Seçme Epigramlar ve İmparator Claudius’un Kabaklaşması |
(LA, TMd) Çev. Samim Sinanoğlu. Milli Eğitim Basımevi, 1947. |
|
De Otio – Kamu İşlerinden Uzakta |
(LA, TM) Çev. Güngör Öner. Sevinç Matbaası, 1970. [Tekrar Baskı: “Kamu İşlerinden Uzak Durma”. Çev. Güngör Öner-Varınlıoğlu. Herodotos’tan Hegel’e: 1. Batı Siyasal Düşünüşünden Seçmeler. Ed. Mete Tunçay. Sinan Yayınları, 1973: 362-368] |
|
Yaşamın Kısalığı Üzerine |
(LA?, TMd) Çev. Elif Gökteke. Cogito 15, 1998: 11-16. |
|
Troyalı Kadınlar (Troades) |
(LA, TM) Çev. Haydar Dönmez. T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998. |
|
Ahlâki Mektuplar (I-XX, 1-15. Mektup) |
(LA, TMd) Çev. Türkân Uzel. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1992. [Tekrar baskı: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999] |
|
Tanrısal Öngörü |
(LA, TM) Çev. Çiğdem Dürüşken. Kabalcı Yayınevi, 1997. [Tekrar Baskı: Kabalcı Yayınevi, 2007; Alfa Yayıncılık, 2014] |
|
Ruh Dinginliği Üzerine |
(LA, TM) Çev. Bedia Demiriş. Yapı Kredi Yayınları, 1999. |
|
Doğa Sorunları, 6. Kitap: Deprem |
(LA, TMd) Çev. Çiğdem Dürüşken. Cogito (Deprem Özel Sayısı), 1999: 11-20. |
|
Epistulae Morales (Ahlak Mektupları), 10.83 |
(LA, TMd) Çev. Çiğdem Dürüşken. Cogito 31, 2002: 28-33. |
|
Medea |
(LA, TM) Çev. Çiğdem Dürüşken. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007. |
|
Phaedra |
(LA, TM) Çev. Çiğdem Dürüşken. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007. |
|
Troialı Kadınlar |
(LA, TM) Çev. Çiğdem Dürüşken. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009. |
|
Medeia |
(LAd, TM) Çev. Metin Balay. Mitos Boyut Yayınları, 2009. |
|
Naturales Quaestiones IV. Cp.I-II: Nil Nehri Üzerine |
(LA, TMd) Çev. C. Cengiz Çevik. Kutadgubilig 18, 2010: 423-444. |
|
Teselliler |
(LAd, TM) Çev. Kenan Sarıalioğlu. Kırmızı Yayınları, 2010. [Tekrar Baskı: Islık Yayınları, 2016] |
|
Tanrısal Öngörü |
(LA?, TM) Çev. Can Ersöz. Şule Yayınları, 2012. |
|
Annem Helvia’ya Teselli |
(LA, TM) Çev. Ayşe Sönmez, Rabia Kayapınar. Hel Yayıncılık, 2014. |
|
Hoşgörü Üzerine ve Ruh Dinginliği Üzerine |
(LA, TM) Çev. Bedia Demiriş. Doğu Batı Yayınları, 2014. |
|
Doğa Araştırmaları |
(LA, TM) Çev. C. Cengiz Çevik. Jaguar Kitap, 2014. |
|
Törel Mektuplar |
(LAd, TMd) Çev. Münevver Özgen. Biblos, 2016. |
2. Kitaplar, Makaleler ve Bildiriler
|
Sinanoğlu, Samim. |
“M. Annaevs Seneca’dan Düşünceler: Faydasız Bilgi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1951: 391-396. |
|
Uraz, Murat. |
Virgilius ve Seneca. Türk Neşriyat Yurdu, 1955. |
|
Paksüt, Fatma. |
Seneca’da Ahlak Görüşü – Zevk Anlayışı. Ulusal Basımevi, 1971. |
|
Paksüt, Fatma. |
Seneca’nın Tuttuğu Işıkta Platon ve Platon Sonrası. Ayyıldız Matbaası, 1980. |
|
Fendoğlu, H. Tahsin. |
“Roma İmparatorluğu’nun Devlet Felsefesi ve Osmanlı Devleti (Stoa’cı Seneca ve Önceki Kamu Hukukumuz Açısından Kritiği)”. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6.6, 1993: 181-206. |
|
Dürüşken, Çiğdem. |
“De Providentia’da Ölüm Anlayışı”. Felsefelogos 12, 2000: 143-152. |
|
Kaya, H. Güçlü. |
“Seneca ve Beden”. Navisalvia Dr. Sina Kabaağaçı Anma Toplantısı, “Çeşitlemeler”. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2003: 113-119. |
|
Menzilcioğlu, Çiğdem. |
“Seneca’nın Phaedra Tragedyasında Akıl Tutulması”. Navisalvia Dr. Sina Kabaağaçı Anma Toplantısı, “Trajedi”. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2004: 42-50. |
|
Menzilcioğlu, Çiğdem. |
Seneca’nın Medea ve Phaedra Tragedyalarında Tutkuların Gizemli Çatışması. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2011. |
|
Menzilcioğlu, Çiğdem. |
“Seneca’nın Phaedra Tragedyasında Akıl Tutulması”. Navisalvia Dr. Sina Kabaağaçı Anma Toplantısı, “Passio”. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2011: 1-15. |
|
Çevik, C. Cengiz. |
“Prof. Harry M. Hine ile Roma’da Felsefe Faaliyetleri ve Seneca Üzerine Kısa Bir Söyleşi”. Kutadgubilig 19, 2011: 517-524. |
|
Cennet, Bengü. |
“İyi İnsanların Başına Neden Kötü Şeyler Gelir?”. Navisalvia Dr. Sina Kabaağaçı Anma Toplantısı, “Iustitia”. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2012: 49-59. |
|
İmamoğlu, Tuncay. |
“Seneca Felsefesinde Kötülük Problemi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2.4, 2014: 51-57. |
|
Özkan, Elif Burcu. |
“Stoa Felsefesi’nde ve Seneca’da ‘Özgürlük’ Kavramı”. Akron: Eskiçağ Yazıları 8, 2014: 225-270. |
|
Özkan, Elif Burcu. |
“Seneca’nın Tanrı Anlayışı”. Memoriam Filiz Öktem. Ankara Üniversitesi Basımevi, 2014: 203-218. |
|
Fildiş, Berna. |
“Romalı Seneca’nın Ötekisi Medea”. International Journal of Science Culture and Sport 3, 2015: 866-878. |
|
Pattabanoğlu, F. Zehra. |
“Seneca’da Felsefe ve Ölüm”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22, 2015: 137-158. |
|
Çevik, C. Cengiz. |
“Seneca’nın Mektuplarında Bilgenin Toplumsal Karakteri”. Akron: Eskiçağ Yazıları 10, 2016: 191-218. |
3. Tezler
|
Necip, Neşvet. |
(Bitirme Tezi) “Seneca’nın Mektuplarındaki Hayat ve Ahlak Telakkisi”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Felsefe, 1929. |
|
Ürgen, Ayşe. |
(Bitirme Tezi) “De Providentia – Seneca (inceleme ve çeviri)”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Filoloji, 1974. |
|
Baytimur, Mehmet. |
(Bitirme Tezi) “Seneca’nın Felsefi Düşünceleri ve Toplum Ahlakı”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Arkeoloji, 1975. |
|
Talay, Vahide. |
(Bitirme Tezi) “Seneca’nın Mektuplarında Ölüm Düşüncesi”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Filoloji, 1981. |
|
Cirit, Aynur. |
(Bitirme Tezi) “Seneca’nın Mektuplarında Dostluk Düşüncesi”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Filoloji, 1981. |
|
Şekerci, Mihriban. |
(Bitirme Tezi) “Cicero ve Seneca’da Dostluk”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Filoloji, 1982. |
|
Yetmen, Ayşe. |
(Bitirme Tezi) “Euripides’in Hippolytos’un ile Seneca’nın Phaedra’sı”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Klasik Filoloji, 1982. |
|
Bilmiş, G. Yıldız. |
(Bitirme Tezi) “Polybios, Cicero, Seneca ve Augustinus’ta Roma Devlet Yönetimi Üzerine Düşünceler”. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih, 1982. |
|
Dürüşken, Çiğdem. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın De Providentia’sında Tanrı ve İnsan”. İstanbul Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 1986. [Danışman: Müzehher Erim] |
|
Günay, Mustafa. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın “İnayet Üzerine” Adlı Eserinin İncelenmesi”. Ege Üniversitesi, S.B.E., Felsefe, 1994. [Danışman: Ahmet Arslan] |
|
Dönmez, Haydar. |
(Doktora) “Seneca’nın Medea, Phaedra ve Agamemnon Adlı Oyunlarında Kadın Davranışlarının İtici Güçleri”. Ankara Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 1996. [Danışman: Güngör Varınlıoğlu] |
|
Işıldak, Meral. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın Ahlak Felsefesinin ve ‘Ruh Dinginliği’ Adlı Eserinin İncelenmesi”. Ege Üniversitesi, S.B.E., Felsefe, 1996. [Danışman: Ahmet Arslan] |
|
Üstünel, Ceyda. |
(Yüksek Lisans) “Euripides ve Seneca’nın Aynı Adlı Tragedyalarından Troades ve Medea Adlı Oyunlarının Karakter ve Oyun Planı Bakımlarından Karşılaştırılması”. Ankara Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 2007. [Danışman: Gül Özaktürk] |
|
Özkan, Elif Burcu. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın De Constantia Sapientis’inde İnsanın İçsel Özgürlüğü”. İstanbul Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 2008. [Danışman: Bedia Demiriş] |
|
Özcangiller, İhsan Berk. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın De Ira Adlı Eserinde Öfke ve Akıl”. İstanbul Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 2009. [Danışman: Bedia Demiriş] |
|
Çevik, C. Cengiz. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın Naturales Quaestiones Adlı Eserinde Doğa ve Ahlak Anlayışı”. İstanbul Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 2010. [Danışman: Çiğdem Dürüşken] |
|
Selen, Evren. |
(Yüksek Lisans) “Seneca’nın Hercules Furens Adlı Eseri”. Ankara Üniversitesi, S.B.E., Latin Dili ve Edebiyatı, 2014. [Danışman: Ümit Fafo Telatar] |
Bir not:
Ülkemizdeki Seneca’yla ilgili çalışmalar yukarıdaki bibliyografyada kronolojik olarak sunulmuştur. Bu bibliyografyanın ışığında ulaştığımız sonuçlardan biri, belli bir seride düzenli ve sistematik bir çeviri faaliyeti yürütülmese de, 1945 yılından günümüze kadar Seneca’nın birçok eserinin farklı kişiler tarafından Türkçeye çevrilmiş olduğudur. “Hiç” çevrilmemiş olan eserleri yedi kitaptan oluşan De Beneficiis, Dialogi üst başlığı altında derlenen De Constantia Sapientis ve tiyatro oyunlarından Agamemnon, Oedipus, Thyestes, Phoenissae ve onun tarafından yazılmamış olup yazış stili bakımından aynı külliyat içinde ona atfedilen Octavia’dır. Bazı eserlerinin ise sadece bir kısmı çevrilmiştir, örneğin De Brevitate Vitae (Yaşamın Kısalığı Üzerine, çev. Elif Gökteke), Epistulae Morales (Ahlâki Mektuplar, Çev. Türkân Uzel, vs.). Bibliyografyanın sunduğu sonuçlardan biri de çevirilerin büyük bir bölümünün, en azından eserlerde belirtildiğine göre, Latince aslından yapıldığıdır, bu açıdan bakıldığında “Annem Helvia’ya Teselli” başlıklı çeviri (Çev. Ayşe Sönmez, Rabia Kayapınar) hariç De Consolatione (Teselli Üzerine) başlığı altında toplanan teselli metinlerinden Polybius ve Marcia için yazılmış olanlar henüz Latince aslından çevrilmemiştir. (“Teselliler” başlıklı çeviri [Çev. Kenan Sarıalioğlu] Les Belles Lettres, 1950’deki Rene Waltz’ın Fransızca çevirisini temel almıştır.) “Yaşamın Kısalığı Üzerine” (Çev. Elif Gökteke), “Medeia” (Çev. Metin Balay), “Tanrısal Öngörü” (Çev. Can Ersöz) başlıklı çevirilerin kaynağı ise belirsizdir. Seneca’nın felsefî görüşlerinin ve edebî eserlerinin doğru anlaşılıp layıkıyla yorumlanabilmesi için hiç çevrilmemiş, eksik çevrilmiş ya da Latince aslından çevrilmemiş olan metinlerinin dilin aslından çevrilmesi ve bu çevirilerin bilimsel yönteme uygun olarak künye, açıklamalar ve kaynakça içermesi gerekmektedir.
2 comments on “Kronolojik Olarak Türkçede Seneca Bibliyografyası (C. Cengiz Çevik)”
Bir Cevap Yazın
De Auctore
Jengiz [at] gmail . com
Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) - Blog 
Geri bildirim: Seneca, Bilgeliğin [Bilgenin] Sarsılmazlığı Üzerine ve İnziva Üzerine | C. Cengiz Çevik'in resmi sitesi
Geri bildirim: Yaşamın kısalığı üzerine - italyada.netitalyada.net