Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) – Blog
Birtakım filolojik hassasiyetler: Eskiçağ ve günümüze dair kişisel okumalar ::: İstanbul Üniversitesi, Latin Dili ve Edebiyatı bölümü, Dr.
Mary Beard, “Yeni bir antik Yunanca sözlüğüne ihtiyacımız var mı?” (çeviri)
Aşağıdaki yazı Mary Beard’ın “Do we need a new (ancient) Greek dictionary?” başlıklı yazısının tarafımdan yapılan çevirisidir. Yazının İngilizcesine şuradan ulaşabilirsiniz.
Birkaç hafta önce, Cambridge’deki Fakültem, yapım aşaması yaklaşık yirmi beş yıl süren yeni bir antik Yunanca sözlüğü şeklindeki en yeni ürünlerinden birini piyasaya sürdü. Bu, şu anda en iyi Linear B’nin deşifresinde Michael Ventris’le birlikte çalışmasıyla tanınan John Chadwick’in bir buluşuydu (ve çalışmayı finansal olarak başlatan da odur).
Saygıdeğer (ve pek de saygıdeğer olmayan) her türden Yunanca sözlük var, üstünlük tacı hâlâ ilk kez 1843’te yayınlanan, yaklaşık 2000 sayfadan oluşan ve resimde gördüğünüz türde ayrıntılara sahip olan uçsuz bucaksız “Liddell ve Scott”ındır. (İlk iki editörden biri olan Liddell, artık sözlükbilimiyle değil, daha çok Lewis Carroll’un Alice’inin babası olmasıyla tanınıyor.) Ancak çoğu öğrenci, on dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru kısaltılmış versiyonu olan, nadir kullanılmış sözcük dağarcığını ıskalayan ve sözcüklerin nüanslarla dolu farklı kullanımlarına ilişkin alıntılara boğulmamış Intermediate Lexicon’dan faydalanıyor. Başka deyişle ondan istediğinizi kolayca alabilirsiniz.
Ancak Chadwick (yalnızca 900 sayfadan oluşan, bazen “Middle Liddell” olarak adlandırılan) Intermediate Lexicon’ın artık amaca uygun olmadığını fark etti. Diğer unsurların yanı sıra, bazı tanımlar tamamen yanlıştı (Yunanca kelimelerin anlamı her zaman kesin değildir), modern öğrenciler için çoğu zaman pek bir şey ifade etmiyordu (örneğin, “sıçmak” yerine “kendini rahatlatmak”) ve sözlük, on dokuzuncu yüzyıldan beri keşfedilen Yunan edebiyatında ortaya çıkan sözcükleri (başta şair Sappho’nun çoğu sözcüğünü) içermiyordu. İlk plan yalnızca Intermediate Lexicon’ı (beş yıllık bir planla) güncellemekti, ancak tamamını yeniden yazmanın gerekli olduğu ortaya çıktı. Bu yüzden, birkaç on yıl içinde -sıkı bir çalışma ve cömert bağışlarla- Yunan edebiyatının çoğu yeniden okundu ve yeniden analiz edildi ve sonunda yeni bir sözlük yayınlanmış oldu (şu anda 1500 sayfa tutan bu sözlükte öğrenciler hedeflendi ama uzmanlar tarafından da kullanılacağı kesin – tüm bu yeniden okuma sayesinde).
Her açıdan bu muazzam bir başarı (zamanımın yarısından fazlasında bu takım çalışmasını izlediğimi söylüyorum).
The Cambridge Greek Lexicon sözlüğüyle ilgili kapsamlı bilgi için buraya, benim yazım içinse şuraya bakınız.
De Auctore
Jengiz [at] gmail . com
Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) - Blog 
