Metinlerinizde Kullanabileceğiniz Latince Kısaltmalar

Merhaba değerli dostlar,

Bu sayfada metinlerinizde kullanabileceğiniz Latince kısaltmaların bir listesini sunuyorum. Bunlar evrensel ölçüde kabul edilmiş ve yerleşmiş olan kısaltmalardır. Listeye eklenmesini istediğiniz kısaltmaları bu sayfanın yorum kısmını kullanarak belirtebilirsiniz. Yöntem olarak kısaltmayı kalın yazıp parantez içinde italik olarak Latince açımlanışını vereceğim, ardından gerekirse Türkçe açıklamasını yapıp varsa yerleşmiş olan Türkçe karşılığını kalın olarak vereceğim. Aynı sözcük veya sözcük grupları için kullanılan kısaltmaları tek bir madde halinde sunacağım.

a.C.n. (ante Christum natum): İsa Mesih’in doğumundan önce.

AD (anno Domini): Hıristiyan takvimine göre “Rabbin yılı<nda>”. Türkçede İS (İsa’dan sonra) veya MÖ (milattan sonra).

a.i (ad interim): Geçici olarak.

A.M. (ante meridiem): Öğlenden önce.

a.U.C. (ab Urbe condita): Kentin kuruluşundan önce. Burada “kent” anlamındaki Urbs ile kastedilen Roma’dır.

c., ca., ca veya cca (circa): Etrafında, civarında, yaklaşık.

cap. (capitulus): Bölüm.

cf. (confer): Karş veya krş (Karşılaştır).

cp. (ceteris paribus): Daha çok ekonomide kullanılan bir kısaltma olarak “etkisi araştırılan değişken dışındaki her türlü parametrenin sabit tutulduğunu” ifade eder. Bire bir çevrisi “diğer eşitlerle/sabitlerle”dir, bununla birlikte yukarıdaki yorum göz önünde tutularak “diğerleri eşitken/sabitken” şeklinde çevrilebilir.

C.V., CV veya cv (curriculum vitae): “Yaşam rotası” anlamındadır, kişinin iş deneyimi ve eğitimine ilişkin bilgi içeren dosyanın adıdır. İngilizceye geçtiği haliyle düşünüldüğünden genellikle “sivi” olarak okunur.

D.D. (Divinitatis Doctor): İlahiyat Doktoru, uzmanı.

DG, D.G veya DEI GRA (Dei gratia): Tanrı’nın lütfuyla.

D.V. (Deo volente): Tanrı’nın isteğiyle.

ead. (eadem): “Aynı kadın” anlamındadır ve metinde daha önce bahsedilen kadın yazara atıfta bulunulurken kullanılır. Erili id.‘dir (idem).

ed. cit. (editio citata): Alıntı yapılan edisyon.

e.g. (exempli gratia): Örn (Örneğin).

et al. (1. et alii, 2. et alia, 3. et alibi): Bu kısaltmanın üç farklı açılımı vardır. Et alii‘nin kısaltması olduğunda “ve diğerleri” anlamındadır, genelde bir metnin diğer yazarlarını veya bir işteki diğer çalışanları ifade eder. et alia‘nın kısaltması olduğunda, “diğer şeyler” anlamındadır. et alibi‘nin kısaltması olduğunda “diğer yerler” anlamındadır ve genelde bir unsurun bir eserin farklı yerlerinde veya birden fazla eserde getiğini ifade eder.

etc. (et cetera): Bu kısaltmanın bire bir çevirisi “ve diğer şeyler”dir. Türkçede vd. (ve devamı, ve diğerleri).

et seq. (et sequens veya sequentia): Ve devamındaki.

f. (femininum): Dişil.

f. ve ff. (folio ve foliis): Bir metinde belli bir sayfa veya bölüm numarasından sonraki sayfa ve bölüm numaralarını ifade eder. Tek bir sayfa veya bölüm için f. birden fazla sayfa veya bölüm için ff. kullanılır.

fac. (ex postfacto): Olay gerçekleştikten sonra.

fl. (floruit): Genelde bir yazarın ünlendiği, etkin ve üretken hale geldiği, tarih sahnesine çıktığı dönemi ifade eder. “Ortaya çıktı” veya “kendini gösterdi” olarak Türkçeleştirilebilir.

i.a. (inter alia): Diğer şeyler arasında.

ibid. (ibidem): Metinde daha önce bahsedilen yere yeniden atıfta bulunulduğunda kullanılır. “Aynı yerde” anlamındadır. Türkçede a.e. (aynı eser / yer).

id. (idem): “Aynı adam” anlamındadır ve metinde daha önce bahsedilen erkek yazara atıfta bulunulurken kullanılır. Dişili ead.’dır (eadem).

i.e. (id est): Yani, başka deyişle.

inf. (infra): Yukarıdaki.

J.D. (Juris Doctor): Hukuk Doktoru.

lb. ve lbs. (libra ve librae): Ölçü ve ölçüler, ağırlık ve ağırlıklar.

LL. B veya Ll.B. (Legum Baccalaureus): Hukuk Lisans Mezunu.

loc. cit. (loco citato): Alıntı yapılan yerde. Türkçede a.y. (aynı yerde).

m. (masculinum): Eril.

M.A. (Magister Artium): Sanat Uzmanı.

M.O. (modus operandi): İş yapma veya İşletim yöntemi.

n. (neutrum): Cinssiz.

N.B. (nota bene): İlk anlamı “iyi not” ama kullanım yerine göre “kısa not” olarak da çevrilebilir.

nem. con. (nemine contradicente): Kimsenin karşı çıkmamasıyla. “Oy birliğiyle” anlamında da düşünülebilir.

op. cit. (opere citato): Alıntı yapılan eserde. Türkçede a.g.e. (adı geçen eser).

p.a. (per annum): Yıl boyunca.

Ph. D. (Philosophiae Doctor): Felsefe Uzmanı. Doktora yapan kişi.

P.M. (post meridiem): Öğlenden sonra.

p.m.a. (post mortem auctoris): Yazarın ölümünden sonra.

p.p. veya per pro. (per procurationem): Acenta aracılığıyla.

PRN (pro re nata): Bir şeyin doğumundan önce.

pro tem. (pro tempore): Zamana göre. Bir ölçüde “koşullara göre” anlamında.

P.S. (post scriptum): Yazılandan sonra. Bir ölçüde “yazıdan sonra” anlamında.

Q.D. (quaqua die): Her gün.

Q.E.D. (quod erat demonstrandum): Kanıtlanması gereken buydu.

q.v. (quod vide): Buna bak. Bir terim veya bir deyimin başka bir yerde de aranması gerektiğini ifade eden emir cümlesi.

Re (in re): Konuda veya konuyla ilgili olarak.

REG (regina): Kraliçe.

r. (regnavit): Yönetti. Bir yöneticinin belli bir dönemde yönetimde bulunduğunu ifade eder.

R.I.P. (requiescat in pace): Huzur içinde uyusun.

s.a. (sensu amplo): Geniş anlamda.

sc. veya scil. (scilicet): Yani, demek oluyor ki.

Sic (sic veya sic erat scriptum): Böyle, yazılan böyle.

s.l. (sensu lato): Geniş anlamda.

s.s. (sensu stricto): Dar anlamda.

stat. (statim): Derhal, hemen.

viz. (videlicet): Başka deyişle, daha açık söylemek gerekirse.

vs veya v. (versus): Karşı.