Kutadgubilig 25: Cicero’nun ‘De Re Publica’sındaki Devlet Tanımı ve Türleri

Kutadgubilig. Felsefe-Bilim Araştırmaları dergisinin 25. sayısı (Mart 2014) çıktı.

Bu sayıda “Cicero’nun ‘De Re Publica’sındaki Devlet Tanımı ve Türleri” başlıklı bir makalem bulunuyor (s.319-354). Makalede Cicero’nun adı geçen eserin birinci kitabında yaptığı devlet tanımı ve sıraladığı devlet türlerini, eserde geçtiği gibi toplum anlayışıyla birlikte incelemeye çalıştım.

Cicero’nun siyaset teorisi temelde Platon, Aristoteles ve Polybius’un bir karması olup, felsefî açıdan büyük ölçüde Yeni-Academia metodolojisinin kozmik Stoa felsefesiyle birleşiminden oluşmuştur. En genel hatlarıyla bu şekilde özetleyebildiğim bu harcı karan ellerse Romalıya yani eserin yazarı olarak Cicero’ya ve diyalogdaki esas konuşmacı olarak Scipio’ya ait olduğundan, eserin bütününe sirayet eden asıl zihniyet amaçsal olarak Romalılık idealine yaslanır.

Teorisinin bileşik yapısının nedeni, her şeyden önce Cicero’nun Yunan öncüllerinden farklı bir dünyada yaşamış olmasıdır. Öncüllerden sadece Polybius’la aynı düzlemde düşünebilmiştir, bunun nedeni blogda da incelediğimiz gibi (etiket), Polybius’un da Roma’da kalma imkânını bulduktan sonra yazdığı tarih eserinde Roma’nın yarım asırlık bir süreçte, nasıl terra cognita‘nın önemli bir bölümünü ele geçirdiğini anlatırken Roma’ya has siyaset sistemini ve kurumlarını övmüş olmasıdır. Bu sisteme genel olarak literatürde “Karma sistem” deniyor, monarşi, aristokrasi ve demokrasiyi içeren bu sistem De Re Publica‘da birinci kitabın yarısından itibaren teorik olarak, ikinci kitapta da tarihî süreci irdelenerek övülüyor. Çalışmamızın bağlamından ötürü, tarihî sürece değinmedim, asıl odaklandığım konu yukarıda da bahsettiğim ve başlıktan da anlaşılacağı üzere, devlet tanımı ve sıraladığı devlet türleridir.

Üzerinde çalışmakta olduğum ve başıma bir şey gelmezse, 2015’i görmeden yayınlamak istediğim bir kitap var, o kitapta De Re Publica‘da ele alınan diğer konuları da, “Cicero’nun Devlet Anlayışı” üst-başlığı altında elimden geldiğince kapsamlı bir şekilde irdelemeye çalışıyorum/çalışacağım. Belki önümüzdeki sayıda Cicero’nun devlet anlayışına ilişkin, buradaki tanım ve türler temelinden hareketle başka bir yayınım olur, şu an kestiremiyorum. Kestirebileceğim bir şeyden söz edeyim, birkaç hafta içinde (tahminim o yönde) De Re Publica‘nın Türkçe çevirisini yayınlayacağız: yaklaşık bir buçuk sene süren bu çeviri, telif ve buradaki makaleyle birlikte Cicero’nun devlet üzerine ne düşündüğünü ilgililere yeterince sunacak, fikir verecek ve konuyla ilgili farklı fikirlere kapı açacak diye umuyorum.

Ayrıca bu çalışmaya dair fikir, yorum ve eleştirilerinizi paylaşabilirsiniz, herkesin okuması ve faydalanması adına aşağıdaki yorum yolunu yeğ tutarsanız, sevinirim.

Bu çalışmanın künyesi:

“Cicero’nun ‘De Re Publica’sındaki Devlet Tanımı ve Türleri”, Kutadgubilig, 25, Mart 2014, s.319-354.

Derginin bu ve eski sayılarını Cağaloğlu’ndaki Ana Kitabevi‘nden edinebilirsiniz. Bu sayıyı internetten satın alabileceğiniz kitapyurdu linki için tıklayın.

PDF’ini okumak ve indirmek için tıklayın.

Videolu sunumlar:

1. Bölüm: