“civibus fidelitas in reges…”

“…birçok ayrıcalığın çoğunlukla krala karşı ayaklanmalarla elde edildiğini belirtmemiz gerekir. Bu ezelden beri süregelen bir yöntemdir: Halk söküp almadıkça kral ayrıcalıklarından vazgeçmez. Sadakat konusunda durumu naif bir şekilde özetleyen bir ferman vardır: — Civibus fidelitas in reges, quae tamen aliquoties seditionibus interrupta, multa peperit privilegia.”

Bir önceki post’ta olduğu gibi alıntımız yine Notre Dame’dan. Sondaki “ferman” otoritenin yumuşak başlı ve sadık vatandaşlarına, öyle kaldıkları sürece özel haklar tanıyacağını bildiriyor, Türkçesi şöyle: “Bazen isyanlarla sekteye uğrayan krallara sadakat vatandaşlara birçok imtiyaz sağlar.”

Burada “imtiyaz” diye çevirdiğim privilegium terimi privus (özel, tek, şahsa özgü) ile lex (yasa) isimlerinin birleşiminden oluşuyor, bireyin ya da tekil olarak bir grubun edindiği özel hak olarak düşünebiliriz bunu.