Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) – Blog
Birtakım filolojik hassasiyetler: Eskiçağ ve günümüze dair kişisel okumalar ::: İstanbul Üniversitesi, Latin Dili ve Edebiyatı bölümü, Dr.
Epicurus – Temel Doktrinler’den
Epicurus’a atfedilen Κυρίαι Δόξαι yani Temel Doktrinler (Principal Doctrines), Epicurus felsefesinin temel kaynaklarından sayılır. Toplam 4o adet doktrin söz konusudur; keyfime göre tercih ettiğim bir kısmını çevirdim. Buyrun bakalım:
1) Τὸ μακάριον καὶ ἄφθαρτον οὔτε αὐτὸ πράγματα ἔχει οὔτε ἄλλῳ παρέχει, ὥστε οὔτε ὀργαῖς οὔτε χάρισι συνέχεται· ἐν ἀσθενεῖ γαρ πᾶν τὸ τοιοῦτον.
Kutsal ve ölümsüz olan varlık ne kaygılanır ne de birisinde kaygıya neden olur. O hâlde böyle bir varlık öfke ve minnettarlık duygularını tetiklemez; zira böyle duygular zayıflık belirtisidir.
*
2) Ὁ θάνατος οὐδὲν πρὸς ἡμᾶς· τὸ γὰρ διαλυθὲν ἀναισθητεῖ· τὸ δ’ ἀναισθητοῦν οὐδὲν πρὸς ἡμᾶς.
Ölüm bizim için hiçbir şeydir; zira elementlerine ayrılan bir beden artık hislerden muaftır; his yokluğu da bizim için hiçbir anlam taşımaz.
Epicurus
*
5) Οὐκ ἒστιν ἡδέως ζῆν ἄνευ τοῦ φρονίμως καὶ καλῶς καὶ δικαίως, <οὐδὲ φρονίμως καὶ καλῶς καὶ δικαίως> ἄνευ τοῦ ἡδέως. ὅτῳ δέ τοῦτο μὴ ὑπάρχει ἐξ οὗ ζῆν φρονίμως καὶ καλῶς καὶ δικαίως, οὐκ ἔστι τοῦτον ἡδέως ζῆν.
Bilgelik, onur ve adalet olmadan hazla; haz olmadan da bilgelikle, onurla ve adaletle yaşamanın imkânı yoktur. Bahsedilen üç değerden biri olmasa haz da mümkün olmaz.
*
11) Εἰ μηθὲν ἡμᾶς αἱ τῶν μετεώρων ὑποψίαι ἠνώχλουν καὶ αἱ περὶ θανάτου, μή ποτε πρὸς ἡμᾶς ᾖ τι, ἔτι τε τὸ μὴ κατανοεῖν τοὺς ὅρους τῶν ἀλγηδόνων καὶ τῶν ἐπιθυμιῶν, οὐκ ἄν προσεδεόμεθα φυσιολογίας.
Gökteki fenomenlerin ya da ölümün bizi nasıl ilgilendirdiğine dair kaygılanmasaydık ya da acılarla arzuların sınırlarını belirlemede başarısız olsaydık doğayı araştırmaya gerek duymazdık.
*
12) Οὐκ ἦν τὸ φοβούμενον λύειν ὑπὲρ τῶν κυριωτάτων μὴ κατειδότα τίς ἡ τοῦ σύμπαντος φύσις, ἀλλ’ ὑποπτευόμενόν τι τῶν κατὰ τοὺς μύθους· ὥστε οὐκ ἦν ἄνευ φυσιολογίας ἀκεραίους τὰς ἡδονὰς ἀπολαμβάνειν.
Kişi, evrenin doğasını anlamazsa, temel korkularından kendini kurtaramaz; onun yerine birtakım mitsel hikâyelerin gerçekliğinden şüphelenir. O hâlde doğa araştırması olmadan saf hazdan yararlanma da mümkün değildir.
*
13) Οὐθὲν ὄφελος ἦν τὴν κατ’ ἀνθρώπους ἀσφάλειαν κατασκευάζεσθαι τῶν ἄνωθεν ὑπόπτων καθεστώτων καὶ τῶν ὑπὸ γῆς καὶ ἁπλῶς τῶν ἐν τῷ ἀπείρῳ.
Bir insanın yerin üstünde-altında ve sonsuz evren boyunca uzanan şeylerle ilgili kaygısı varsa, kendisini başka insanlar içinde güvenli bulamaz.
*
16) Βραχέα σοφῷ τύχη παρεμπίπτει, τὰ δὲ μέγιστα καὶ κυριώτατα ὁ λογισμὸς διῴκηκε καὶ κατὰ τὸν συνεχῆ χρόνον τοῦ βίου διοικεῖ καὶ διοικήσει.
Şans, bilge adamın üzerinde pek etkin olmaz; zira onun en büyük ve en yüce ilgileri, tüm yaşam rotası boyunca akılla yönlenir.
*
17) Ὁ δίκαιος ἀταρακτότατος, ὁ δ’ ἄδικος πλείστης ταραχῆς γέμων.
Adil kişi, kaygıdan en sıyrılmış olandır; buna karşılık adil olmayan kişi daimi olarak onunla kuşatılmıştır.
*
19) Ὁ ἄπειρος χρόνος ἴσην ἔχει τὴν ἡδονὴν καὶ ὁ πεπερασμένος, ἐάν τις αὐτῆς τὰ πέρατα καταμετρήσῃ τῷ λογισμῷ.
Kişi sınırlarını akılla belirlerse, sonsuz ve sonlu zaman eşit haz sunar.
*
22) Τὸ ὑφεστηκὸς δεῖ τέλος ἐπιλογίζεσθαι καὶ πᾶσαν τὴν ἐνάργειαν, ἐφ’ ἥν τὰ δοξαζόμενα ἀνάγομεν· εἰ δὲ μή, πάντα ἀκρισίας καὶ ταραχῆς ἔσται μεστά.
Nihaî hedefin gerçek olduğunu düşünmemiz ve görüşlerimizi duyusal deneyimle uzlaştırmamız gerekir; aksi hâlde yaşam tümüyle kargaşa ve rahatsızlıkla dolu olur.
4 comments on “Epicurus – Temel Doktrinler’den”
Bir Cevap Yazın
De Auctore
Jengiz [at] gmail . com
Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) - Blog 
>paylaşıma teşekkür.
Geri kalan 18 tanesini de çevirebilir misin jimi? Internette temel doktrinlerin tamamının yunancadan türkçeye direk tercümesini içeren herhangi bir makale görmedim. Kendi ödevimde yazını referans ve notlar kısmına eklemek istiyorum.
PS: Ekşi sözlükteki yazılarını bazen “further reading” olarak arkadaşlara tavsiye ediyorum:)) O yüzden ellerine sağlık demeyi kendime borç bilirim.
Geç de olsa yorumu gördüm.
Temel Doktrinler’in çevirisi için uygun bir vakit gerek, umarım yakında bulurum onu.
Geri bildirim: Epikuros, Κυρίαι Δόξαι (Temel Görüşler) Çevirisi (C. Cengiz Çevik) | C. Cengiz Çevik'in resmi sitesi