Bacon’da mahkeme – çalılık analojisi

“Expilatores et exactores foedorum, qui tritam similitudinem confirmant curiarum ad rubum: quo dum ovis, tempestatem fugiens se recipit, velleris partem amittit.”

Francis Bacon, Sermones Fideles sive Interiora Rerum 54’ten

Grammatolojik açıdan karşılaştığım iyi cümlelerden biri. Bir buçuk ilgi yan cümlesi ve bir adet yan cümle barındırıyor. Qui‘li ilgi yan cümlesi expilatores ile exactores‘i niteliyor, semantik açıdan bakarsak, Bacon dönemindeki mahkemelerin kanını emen asalaklardan şikayetçi, dolayısıyla onların mahkemelerin şöhretine gölge düşürdüğünü vurguluyor. Bağlamda dört asalak türünden bahsediyor, buradaki alıntıda geçen dördüncü türü oluşturuyor. Expilatores yani “yağmacılar” ve exactores foedorum yani “zorla ücret toplayanlar”: Bacon’a yaşadığı dönemde (Elizabeth dönemi) mahkemeye başvuranlardan alınan yüklü miktardaki bağış paraları rahatsız edici görünüyor, buradaki ifadeden rahatsızlığın genele yayıldığını düşünebiliriz:

Mahkemeler çalılığa (rubus) benzetiliyormuş bu dönemde, bu expilatores ve exactores foedorum da bu benzetilmeyi (benzerliği) onaylıyor Bacon’ın zihninde (confirmant). Peki, neden çalılık?

Buçuk dediğim ilgi yan cümlesinde bu çalılığın karakterine değiniliyor: “koyunun fırtınadan kaçarken sığındığında postunun bir kısmını bıraktığı çalılık…” Mahkeme ile çalılık arasında kurulan analojiyi daha da açarsak: İnsan koyunla (ovis) eşleşirken, başına kötü bir şey gelmesi durumu fırtına (tempestas) ile eşleşiyor, dolayısıyla insan / koyun mahkemeye / çalılığa sığınıyor ama postunun / parasının bir kısmını orada bırakıyor.

Kimi devletlerin vergi ve hukuk sistemini özetleyen, nadide bir analoji olmuş, Bacon’ı kutluyorum.

One comment on “Bacon’da mahkeme – çalılık analojisi”

1. Emrah Kırdök

   13/01/2013

   

   İnsan ve koyun analojisi günümüzde de sıkça kullanılıyor. Bu analojinin kaynağı sence neresidir? Merak ettim

   Cevapla

Emrah Kırdök için bir cevap yazın Cevabı iptal et

Yorumunuzu buraya yazın...

Aşağıya bilgilerinizi girin veya oturum açmak için bir simgeye tıklayın:

E-posta (Adres hiçbir zaman paylaşılmayacaktır)

İsim

Web sitesi

WordPress.com hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. ( Çıkış  Yap /  Değiştir )

Google hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. ( Çıkış  Yap /  Değiştir )

Twitter hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. ( Çıkış  Yap /  Değiştir )

Facebook hesabınızı kullanarak yorum yapıyorsunuz. ( Çıkış  Yap /  Değiştir )

Vazgeç

Connecting to %s

Yeni yorumları bana e-posta ile bildir.

Eposta yoluyla yeni yazıları bana bildir.