Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) – Blog
Birtakım filolojik hassasiyetler: Eskiçağ ve günümüze dair kişisel okumalar ::: İstanbul Üniversitesi, Latin Dili ve Edebiyatı bölümü, Dr.
Yaşlı Cato’nun tuhaflığı üzerine bir epigram denemesi
Yaşlı Cato (İ.Ö.234-149), malumunuz, tuhaf bir adamdı. Öncelikle daha sonrasında temsili olduğu düşünülen eski Romalı karakterinin gerektirdiği şaşmaz bir sertliği vardı. Bu sertlik kendisine, ailesine, dostlarına, Roma gençliğine ve Roma’nın düşmanlarıyla birlikte tüm yabancılara karşıydı. Sadece ağzı değil, içi de gülmezmiş gibi hissediyorum, nemrut bir tip ama dürüst, atalarının sade yaşamının takipçisi ve asla ilkelerden sapmaz, bu yüzden Roma’nın Cicero, Varro ve Seneca gibi entelektüelleri, kendisini genel olarak sosyopolitik kriz ve çöküntü anlarında örnek alınası bir ata figürü olarak görmekten kendilerini alamamıştır. Bu, her şeyin birbirine girdiği, artık bozukluğun tamir edilemez göründüğü anda her şeyin yerle bir olup eski basit ve düz haline dönmesini, böylece baştaki saflığın yeniden deneyimlenmesini istemekle aynıdır.
Bugün burada, Martialis’in rehberliğinde, hayatımda ilk defa ölçüsüz de olsa bir epigram yazmaya çalışacağım, tümüyle çalaklavye (hatta çala-dijital-klavye) olacak olan bu epigramda Cato’nun bize tuhaf görünen bazı hareketlerini kah güldüren, kah… devamını getiremeyeceğim, hemen epigrama geçiyorum:
Mantıkçı Russel der ki, aptalca kaba ahlak dizesini simgelermişsin Cato.
Sana Yaşlı mı, Bilge mi yoksa Censor mu demeliyim, gerçi ne fark eder,
Sonuçta aptalca kaba ahlak dizgesinin simgesi olduğunu söylüyor mantık.
Yaşlı diye bildik seni, meğer hep yaşlıymışsın gençliğinden beri.
Sabah erken kalkar, kendini yoracak el ve bilek işi yaparmışsın,
Sadece elini değil, kafanı da nasırlamışsın, basit yemekler yermişsin,
Ucuz giyinirmişsin, H&M bulamadığından değil, markaya önem vermediğinden.
Namusluymuşsun, rüşvet yemezmişsin, bu değil mi en büyük marka?
Yağma düzeninden kaçınırmışsın, yağmalanacak Romalı olursa,
Kartacalıya acımazmışsın, bu da bir marka vatanseverlerin gözünde.
Ne yazık ki hemşehrilerin o kadar vatansever değilmiş Cato,
Kötüyü, hırsızı ve katili derdest etmenin gereği yokmuş onlara göre ki,
Çıkıp da, aksini yapmanın erdem ve vatanseverlik olduğunu söylemişsin.
Ama dilin sert, tavrın sert Cato; insanlar senden korkarmış,
Manilius’a yaptığın neydi? Consul seçilecekmiş de hani,
Senatus önünde karısını şapır şupur öptü diye, deliye dönmüşsün.
Sanki senin karını öptü! Sana göre karılar öyle öpülmezmiş ortalık yerde.
Senatus ne zaman ortalık yer oldu Cato? Acın başka oysa, derdin başka.
Demişsin ki “karım beni şimşekli geceler hariç hiç öpmez”, korkudan o da.
Desen ki, Zenon gibi, ortak karımızı öptü diye delirdim, o başka,
Filozoflar ikna eder Cato, sen Romalısın, ancak aptalca kaba ahlak dizgesini simgelersin.
Öyle olmasan, yasak eder misin lüksü, şölenleri? Zararın sadece kendine de değil,
Karına çektirdiklerini saymaya parmak yetmez, dokunmatik ekran eskir:
Kadıncağız sadece senin çocuklarını değil, kölelerin çocuklarını da emzirirmiş,
Öyle buyurmuşsun, böylece aynı süt köle çocuklarını seninkilere kardeşçe bağlayacakmış.
Aynı memeden de olsa, aynı süt iki defa içilmez Cato, seninkisi efendinin güvenliği.
Ne acımasızmışsın Cato, kölenin biri hata yapmayagörsün,
Diğer köleleri toplayıp yargıç kılar, onlardan kalemi kırmalarını istermişsin,Sonra da infazı, onların önünde acımasızca gerçekleştirirmişsin.
Kuzum Cato, besbelli, sen aptalca kaba ahlak dizesini simgelermişsin.
De Auctore
Jengiz [at] gmail . com
Dr. C. Cengiz Çevik (Klasik Filolog) - Blog 
