Conservatism kavramı üzerine

İngilizcedeki conservatism (Alm. Konservatismus, Fr. conservatisme, İsp. conservadurismo  / conservatismo, Por. conservantismo) Latincedeki conservare fiilinden (con + servare) türemiş olan conservatio isminin –ism sonekiyle kavuşumundan meydana gelmiştir. Yine İngilizcede, aynı Latince kökten gelen conservation ismi vardır, ancak ilgili yapı belli bir fikrin ideolojik sistematiği anlamını kazandırabilmek için köke eklenen –ism sonekine ihtiyaç duymuş, dolayısıyla conservatism olarak kullanılmıştır. Temelde ise, iki isim de, ideolojik mana taşımaksızın “bir şeyi olası zarardan koruma eylemi” anlamında kullanılabilir. (Conservation “doğal yaşamı koruma” anlamında da kullanılır.)

Conservatism‘in anlamını açarsak, ilkin şunu görürüz: “mevcut durumu koruma ve ani / radikal değişiklikten kaçınma eğilimi” (Chabers 21st Century Dictionary: “the inclination to preserve the existing state of affairs and to avoid especially sudden or radical change”) Mevcut duruma bağlılık anlamı yine aklımıza statuquoism’i getiriyor, bunu statükoculuk şeklinde Türkçeleştiriyoruz, Latincedeki in statu quo‘dan gelen bu terimin anlamı ise yukarıdakiyle aynı “mevcut durum partizanlığı” (OED: “Partisanship of the existing condition of things).

Peki, siyaseten kendisini conservative (“muhafazakar” diyelim, Türkçesini kullanalım bundan sonra) ilan eden bir parti neyi temsil eder? Apaçık şekilde görülüyor ki, mevcut sistemin koruyuculuğunu temsil eder. Örneğin İngiltere’de Conservative Party (Muhafazakar Parti) siyasî spectrum’un sağ kanadını temsil eder, geleneksel alışkanlıkların ve kurumların devamlılığını savunmakla birlikte, geleneksel aile değerlerini öne çıkarır, hür girişimi destekler ve bu yüzden de sosyalizme karşıdır.